کهگیلویه و بویراحمد؛ گزارش مکتوب:چراغ نظارت بر ساخت‌وساز خاموش است

به گزارش پایگاه خبری گلبانگ دنا، این روز ها مردم از غیراستاندارد بودن مصالح ساختمانی به ویژه شن و ماسه به شدت گلایه مند هستند.

مهدی. م که در شهر یاسوج مشغول ساخت و ساز است می‌گوید: عمر مفید ساختمان ها در کهگیلویه و بویراحمد پایین است و همین که حدود ۱۰ سال از عمر ساختمان می‌گذرد ظاهر ساختمان کاملا پیر نشان می‌دهد این در حالی است که، یکی از دلایل کم بودن عمر مفید ساختمان ها در کهگیلویه و بویراحمد، پایین بودن کیفیت و عدم مرغوبیت مصالح ساختمانی عنوان شده است. حسین احسانفر پیمانکاری که سالهاست در انبوه سازی واحد های مسکونی مشغول است با ابراز نگرانی از کیفیت مصالح ساختمانی به ویژه شن و ماسه می‌گوید: سالهاست مصالح غیر استاندارد به خاطر ارزان بودن، کیفیت پایین و مستعجل بودن مشتری، به راحتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که موجب ضرر های جبران ناپذیری به صاحبان ساختمان و ثروت ملی می‌شود. وی با بیان اینکه هر تن ماسه بیش از شصت هزار تومان خریداری می‌شود می‌گوید: ما هم مجبوریم از همین شن و ماسه موجود در استان برای ساخت و ساز استفاده کنیم و نباید توقع دیگری از ما داشت چرا که ما مجبوریم. عبدالعزیز علوی مهندس عمرانی نیز میگوید: از مهمترین دلایل پایین بودن کیفیت مصالح ساختمانی در کهگیلویه و و بویراحمد می‌توان به پایین بودن سطح فناوری تولید در بسیاری از واحد ها و کنترل نشدن‌ آنها در کارخانه ها و کارگاه های تولیدی، پیش از ورود به بازار مصرف اشاره کرد. لزوم استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد به صورت جدی از سال ۸۴ در کشور و به تبع آن در کهگیلویه و بویراحمد دستور کار دولت قرار گرفت و در این سال هیات دولت مصوبه ای درخصوص ساماندهی تولید، توزیع و مصرف مصالح ساختمانی گذراند که براساس آن در تمامی ساخت وساز ها باید مصالح ساختمانی استاندارد به کار گرفته می‌شد. اگرچه در این مصوبه فرصت دوساله به تولیدکنندگان برای استانداردسازی مصالح ساختمانی داده شد و سازندگان نیز ملزم به استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد شدند، اما با وجود پایان مهلت قانونی برای استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد، این مصوبه شکل اجرایی به خود نگرفت. محمد بنام کارشناس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی می‌گوید: سالانه میلیون ها تن شن و ماسه توسط کارخانه های شنگ شن در استان تولید و روانه بازار می‌شود و این میزان شن و ماسه در بافت ساختمان ها و تولید سایر مصالح ساختمانی به کار می‌رود. تخلفات و عبور از قانون توسط این واحد ها باعث شد در نشست شورای فنی استان کهگیلویه و بویراحمد گزارشی توسط کارشناسان در این شورا ارائه شود مبنی بر این که بیشتر محصولات واحد های تولیدی شن و ماسه در استان غیر استاندارد است. در این نشست چنین اعلام شد که از تعداد ۱۵ کارخانه استان نمونه هایی به آزمایشگاه آب و خاک استان دادیم که از این تعداد دانه بندی کارخانه از محدوده استاندارد خارج بود. برای مثال در شن درشت و دانه ریز با آزمایش های انجام شده از ۱۴ کارخانه ۸۰ درصد خارج از استاندارد بوده است. همچنین از برخی واحد های تولید بتن بازدید به عمل آمده بود و محصول‌ آنها به آزمایشگاه فرستاده شده بود معلوم شد اصولا به دانه بندی توجهی نمی‌شود که از ۱۱ واحد تولید بتن دانه بندی همه این واحد ها خارج از ریل استاندارد بود. محصول ۳۵ کارخانه شن و ماسه در استان غیر استاندار است مدیرکل دفتر فنی استانداری گفت: بر اساس اساسنامه ای که ششم دی ماه امسال اداره کل استاندارد برای دفتر فنی استاندار ارسال شد تعداد ۱۰۸ واحد تولیدی دارای پروانه استاندارد در استان وجود دارد و از این تعداد ۳۵ واحد شن و ماسه استان را تولید می‌کنند. از ۳۵ کارخانه سنگ شکن تولید شن و ماسه ۹ واحد در بویراحمد و کهگیلویه و گچساران هر کدام ۱۰ واحد، بهمئی یک واحد، چرام سه واحد و دو کارخانه نیز در باشت قرار دارند همچنین ۱۹ کارخانه تولید بتن، هشت کارگاه تولید بتن و ۵۲ کارگاه بلوک زنی، شش واحد تولید تیرچه و خرپا، سه واحد تولید موزاییک، دو کارخانه تولید سیمان (سیمان مارگون و یاسوج) و یک کارخانه تولید آجر در استان وجود دارد. بیژن حسن پور با بیان اینکه بر اساس اعلام اداره کل استاندارد استان ۸۵ درصد واحد های تولید شن و ماسه در استان پروانه استاندارد دارند افزود: طبق بازدید های میدانی کارشناسان محصول ماسه شسته کارخانه های سنگ شکن در استان غیراستاندارد است. در حالی که حسن پور مدیرکل دفتی فنی استانداری محصول ماسه شسته تولیدی را غیر استاندار معرفی می‌کند این صحبت به مذاق مدیر کل استاندارد استان خوش نیامد و آن را کذب دانست و گفت: ۸۰ درصد واحد های مصالح ساختمانی استان دارای پروانه استاندارد و کاربرد علامت استاندار هستند. انتظام سهمگین دبیر شورای فنی استاندارد صرف داشتن گواهی استاندارد را تضمین کننده کیفیت مصالح نمی‌داند و می‌گوید: در نمونه برداری بیستم آبان امسال از ۱۳ کارخانه تولید شن و ماسه صد درصد محصول این تعداد کارخانه غیر استاندارد بود و از شاخص های کیفی لازم برخوردار نبودند. محمدی نماینده استاندارد در کمیته فنی استان این ارزیابی را قبول ندارد و می‌گوید: نحوه نمونه برداری کمیته فنی کاملا اشتباه است. به همین دلیل خبرنگار صدا و سیما برای راستی آزمایی و برطرف کردن این تناقضات به نمونه برداری به شیوه و آیین نامه اداره کل استاندارد و با حضور نماینده اداره کل استاندار از کارخانه های تولید شن و ماسه در استان که دارای پروانه استاندارد هم بودند اقدام کرد و نمونه ها را به دو آزمایشگاه همکار در یاسوج انتقال دادیم. دو روز بعد بر اساس نتایج به دست آمده از آزمایشگاه مکانیک خاک استان ماسه تولیدی یا نمونه های مورد ازمایش خارج از رنج استاندار شناخته شد، ولی کارشناسان و مسئولان آزمایشگاه اداره کل استاندار نتیجه آزمایش را اعلام نکرد و اطلاعات آزمایشگاه رقیب را هم قبول نداشته و می‌گویند: آزمونی که در آزمایشگاه مکانیک خاک انجام گرفته بر اساس ضوابط و شاخص های ای اس دی آمریکا بی اس انگلیس است. آزمایشگاه مکانیک خاک واستاندارد ملی ایران به شماره ۱۱۲۶۵ دارای پارامتر های یکسان هستند یعنی نمونه برداری می‌شود، نمونه معرفی شده دریافت می‌شود و بعد از خشک کردن الک می‌شود. (در حین مشاهده نوع الک هر دو آزمایشگاه هم یکسان است.) مهرداد حسینی مسئول آزمایشگاه مکانیک خاک استان هم می‌گوید: اچ دو و استاندارد ملی و اس دی ام نوع و شاخص های این دو آزمایشگاه یکی است و استاندر های ملی ایران هم برگرفته از استاندارد های بین المللی است. حسن پور مدیرکل دفتر فنی استانداری با با تاکید بر اینکه برخی ها می‌گویند شاخص های استاندارد مربوط به کشور های توسعه یافته است و مربوط به ایران نیست گفت: این بهانه است و آزمایشگاه خاک نباید اجازه دهد با این توجیح ها واحد های تولیدی شن و ماسه محصول بی کیفیت به مردم ارائه دهند. وی افزود: بر اساس آزمایش های انجام شده ماسه تولیدی در کهگیلویه و بویراحمد خارج از رنج استاندارد است و نمی‌دانم چرام کارخانه داران و مسئولان اداره کل استاندارد نمی‌خواهند این را بپذیرند. تناقض در میان اظهار نظر های کارشناسان و مسئولان ما را بر آن داشت تا به سمت مرجعی دانشگاهی و بی طرف برویم و از او نظر بخواهیم. پاک نژادی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه در این خصوص با بیان اینکه سه ویژگی مهمی که در هر ساختمان و صنف ساخت و ساز باید مدر نظر قرار گیرد اول مقاومت و استحکام است دوم پایداری و ماندگاری و سوم زیبایی است. وی افزود: زمانی ما به این سه مقوله دست می‌یابیم که از مصالح با کیفیت و استاندارد رد ساخت و ساز استفاده کنیم. وی با بیان اینکه این سه موضوع در کاهش خسارت های احتمالی در برابر زلزله و سایر بالای طبیعی بسیار موثر است گفت: در قالب پایان نامه های دانشجویی و پژوهش های موردی که در خصوص کیفیت و استاندارد بودن مصالح ساختمانی استان انجام شده به این نتیجه رسیدیم که بیش از ۶۰ درصد مصالح ساختمانی تولید شده در کهگیلویه و بویراحمد استاندارد لازم را ندارند. حال ما ماندیم و سه ادعا ۱ ـ اداره کل استاندارد می‌گوید شن و ماسه تولید شده در استان استاندارد است، چون پروانه استاندارد دارند. ۲ ـ شورای فنی مصالح ساختمانی عنوان می‌کند که شن و ماسه و سایر مصالح ساختمانی تولیدی در استان غیر استاندارد است ۳ ـ مراجع علمی و دانشگاهی نیز می‌گویند شن و ماسه تولید شده در استان استاندارد لازم را ندارند. با این اوضاع و احوال روزانه هزاران تن شن و ماسه غیر استاندرد به شکل های مختلف در پیکره ساختمان و تاسیسات مهم جای می‌گیرد. دبیر شورای فنی استانداری گفت: یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در عمر یک ساختمان، مصالح ساختمانی مرغوب و با کیفیت است و باید ساز و کاری تعریف شود تا فرآیند تولید تا مصرف مصالح استاندارد باشد. آقای سهمگین استاندارد سازی مصالح ساختمانی به ویژه شن و ماسه را در راستای بهبود کیفیت ساخت و ساز در استان ضروری دانست و گفت: با اعطای امتیاز های تشویقی به تولید کنندگان شن و ماسه استاندارد و با کیفیت، می‌توان سایر تولید کنندگان را به سمت تولید مصالح استاندارد نیز تشویق کرد. وی با بیان اینکه نحوه استخراج ماسه و شن در استان به شکل کاملا غیراستاندارد است گفت: این مشکل به دلیل این است که آزمایشات متعدد بر روی مصالح ساختمانی به ویژه آزمایشات مربوط به ژئوتکنیک خاک و ماسه در سطح استان نمی‌شود. سهمگین افزود: استفاده از تکنیک های نوین ساخت مصالح جدید و بهینه سازی روش های اجرا، علاوه بر صرفه جویی در هزینه زمان و انرژی، زیان های ناشی از حوادث طبیعی مانند زلزله را کاهش داده و صدمه های ناشی از وزن زیاد ساختمان را به حداقل می‌رساند. مدیرکل دفتر فنی استانداری با بیان اینکه برای جلوگیری از تولید شن و ماسه غیر استاندارد در استان کمیته ای زیر مجموعه شورای فنی تشکیل شد گفت: اعضای این کمیته متشکل از کارشناسان نهاد های اجرایی دخیل در ساخت و ساز، اداره کل استاندارد و آزمایشگاه خاک است و ناگفته نماند که آزمایشگاه خاک در راس این کمیته قرار دارد. بیژن حسن پور افزود: بر اساس مصوبه این شورا در شهرستان های بویراحمد و دنا به صورت دوره ای از کارخانجات تولید شن و ماسه و سایر مصالح ساختمانی بازدید می‌شود. وی گفت: در شورای فنی نظارت سه مصوبه به تصویب رسید که اولا به صورت ادواری از کارخانه های تولید مصالح ساختمانی به ویژه دو محصول شن و ماسه بازدید شود دوم اینکه استاندارد لیست واحد های تولیدی که محصول استاندارد تولید می‌کند را به همه دستگاه های اجرایی و مردم ابلاغ کند و سوم اینکه به کارخانه هایی که محصول استاندارد تولید نمی‌کنند هم یک ماه فرصت داده شود تا محصول خود را بر اساس استاندارد ها تولید کنند در غیر این صورت کارخانه تولیدی‌ آنها پلمپ می‌شود. تولید توزیع و مصرف مصالح ساختمانی در فرایند ساخت و ساز در کهگیلویه و بویراحمد از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ آن هم در استانی مانند کهگیلویهو بویراحمد که همواره سایه سنگین زلزله در آن احساس می‌شود و توان مصالح ساختمانی در هدیه دادن امنیت به مردم، هر روز در حال آزمایش است و اگر با بالا گرفتن تب بساز و بفروش در استان کمیت ها اوج گرفته اند نباید کیفیت را فراموش کنیم. نگاهی گذرا به اخباری که در این نوشتار به‌ آنها اشاره شد این نکته را کاملاً روشن می‌کند که آنچه خبرگزاری ها و مردم در باره کارخانه های سنگ شکن مطرح می‌کنند در واقع موضوع تازه ای نیست و به تناوب و در جلسات مختلف به تهدید واحد های تولیدی غیراستاندارد به تعطیلی و پلمب و اقدام می‌کنند، اما ظاهراً این تهدید ها از سوی واحد های متخلف تنها در حد سخنرانی دیده شده چرا که آمار واحد های متخلف فعال در این حوزه که مسئولان به‌ آنها اشاره کردند گواهی بر این مدعا است. بنابر آنچه در این گزارش آمد باید گفت توصیه ها (بخوانید دستورات موکد مسئولان) به عوامل اجرایی در حوزه ساخت و ساز ها در سطح استان برای نظارت بر رعایت استاندارد های کیفی در مصالح ساختمانی و همچنین رعایت معیار های فنی در بخش ساخت و ساز به ویژه تولید شن و ماسه، زمانی مفید خواهد بود که اراده کافی برای پیگیری مستمر تا اجرای به موقع و کامل‌ آنها در مسئولان اجرایی وجود داشته باشد در غیر این صورت، این قبیل اظهارات فاقد پشتوانه اجرایی لازم که نوعی انشاء خوانی مسئولان در جلسات بی روح و تکراری است و نه تنها در ارتقای کیفیت ساخت و ساز ها مثمر ثمر نخواهند بود بلکه بالعکس سبب جری تر شدن آن دسته از عوامل سودجو و مسئولیت ناپذیری خواهد شد که خلافکاری عادت مألوف‌ آنها بوده و به دلیل عدم وجود عوامل بازدارنده بر تداوم شیوه ناصواب خود اصرار می‌ورزند.

منبع:خبرگزاری صدا وسیما