سالروز شهادت مولای متقیان، علی (ع) تسلیت باد

گلبانگ دنا،آنگاه که سیاهی شب، آسمان خاموش کوفه را فرا گرفته بود علی آمد و آخرین اذان سرخ را تا اوج عروج پرواز داد و در محراب محبوب، به نماز ایستاد. لحظه‏ ای بعد، سر بر آستان دوست گذاشت تا خویش را تا ابد، رستگار سازد و زمانه را داغدار خویش نماید.

پایگاه خبری تحلیلی گلبانگ دنا؛حضرت علی بن ابی‌طالب مشهور به امام علی (ع) و امیرالمؤمنین، امام اول همهٔ مذاهب شیعه، صحابی، راوی، کاتب وحی و چهارمین خلیفه از خلفای راشدین نزد اهل سنت است. وی پسرعمو و داماد پیامبر اکرم (ص)، همسر حضرت فاطمه (س)، پدر و جدِ یازده امام شیعه است. پدر او ابوطالب و مادرش فاطمه بنت اسد بوده است. به گفته مورخان شیعه و بسیاری از علمای اهل سنت، در کعبه زاده شد و نخستین مردی بود که به پیامبر اسلام (ص) ایمان آورد. از نظر شیعه، علی (ع) به فرمان خدا و تصریح پیامبر (ص)، جانشین بلافصل رسول خدا (ص) است.

علی (ع) در همه غزوات پیامبر اسلام (ص) شرکت داشت، به جز جنگ تبوک که پیامبر (ص) او را به جانشینی خود در مدینه گماشت. امام علی (ع) در غزوه بدر، تعداد زیادی از مشرکان را به هلاکت رساند، در غزوه احد از جان پیامبر (ص) محافظت کرد، در غزوه خندق با کشتن عمر بن عبدود جنگ را خاتمه داد و در غزوه خیبر، با کندن درِ بزرگ قلعه خیبر، جنگ را به سرانجام رساند.

پیامبر (ص) پس از انجام تنها حج خود، پس از نزول آیه تبلیغ، مردم را در منطقه غدیر خم جمع کرد؛ سپس خطبه غدیر را خواند و دست امام علی (ع) را بلند کرده و فرمود «هر که من مولای او هستم، علی نیز مولای اوست، خدایا دوست بدار آن‌که او را دوست دارد و دشمن او را دشمن بدار.»

ولادت حضرت علی بن ابیطالب (ع) در سیزدهم رجب سال سی‌ام عام‌الفیل در حدود سال ۶۰۰ میلادی یعنی ۲۳ سال قبل از هجرت پیامبر اکرم (ص) در شرایط منحصر به فردی در داخل کعبه مکه مکرمه رخ داد.

ازدواج حضرت فاطمه زهرا (س)، دختر پیامبر (ص) با امیرالمونین (ع) اتفاق مهمی در تاریخ شیعیان است.

وقتی چند تن از صحابه در مدینه مانند ابوبکر، عمر بن خطاب و عبدالرحمن بن عوف به خواستگاری فاطمه (س) رفتند. پیامبر (ص) در پاسخ به این درخواست ها اعلام نمود که ازدواج او به دست خداست. (ابن سعد، طبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۶ )

امام علی ( ع ) از فاطمه دخت نبی خواستگاری نمود و پیامبر پذیرفت. این ازدواج در ۱ ذی الحجه سال دوم هجری رخ دادو خطبه عقد آنان را پیامبر اکرم خواند. شیخ مفید فرزندان علی علیه السلام را از فاطمه چنین می‌شمارد:حسن و حسین و زینب کبری و زینب صغری که کنیه او ام کلثوم است. (ارشاد ج ۱ ص ۳۵۵. ) و در پایان این باب می‌افزاید:و از شیعیان گفته اند که فاطمه پس از پیغمبر پسری را سقط کرد،هنگامی که او را در شکم داشت محسن نامید (ارشاد ج ۱ ص ۳۵۶. )

فرزندان امام علی (ع)

منابع در تعداد فرزندان علی بن ابی‌طالب دچار اختلاف هستند. در ارشاد شیخ مفید و اعلام الوری، تعداد فرزندان علی، ۲۷ نفر، در کشف الغمه اربلی ۲۸ نفر، در تذکرة الخواص ۳۴ نفر، در طبقات ابن سعد ۳۴ نفر، در ینابیع المودة ۳۵ نفر و در تهذیب الکمال ۳۶ نفر گزارش شده‌اند.

نام فرزندان حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع):

امام حسن مجتبی (ع)

امام حسین بن علی (ع)

حضرت زینب (س)

حضرت ام کلثوم (س)

حضرت محسن (ع)

دودمان حضرت علی (ع)

علی بن ابی‌طالب (ع) بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف بن قصی بن کلاب، مشهور به هاشمی و قرشی بوده و پدر او، ابوطالب، مردی سخاوتمند، عدالت‌مدار، مورد احترام قبایل عرب، عمو و حامی پیامبر (ص) و از شخصیت‌های بزرگ قریش است. مادر حضرت علی (ع)، فاطمه بنت اسد و برادران وی طالب، عقیل، جعفر، و خواهرانش هند یا ام هانی، جمانه، ریطه یا ام طالب و اسماً بوده‌اند. مورخان، ازدواج ابوطالب و فاطمه بنت اسد را نخستین ازدواج میان یک مرد و زن هاشمی دانسته‌اند و بنابراین، حضرت علی (ع) نخستین فردی است که هم از سوی پدر و هم از سوی مادر، هاشمی بوده است.

کنیه‌های حضرت علی بن ابی‌طالب (ع) عبارتند از ابوالحسن، ابوالحسین، ابوالسبطین، ابوالریحانتین، ابوتراب و ابوالائمه.

همچنین در منابع القاب و صفات متعددی برای ایشان برشمرده شده است از جمله: امیرالمؤمنین، یعسوب الدین والمسلمین، حیدر، مرتضی، قسیم النار و الجنة، صاحب اللواء، صدّیق اکبر، فاروق، مبیر الشرک والمشرکین، قاتل الناکثین والقاسطین والمارقین، مولی المؤمنین، شبیه هارون، نفس الرسول، أخو الرسول، زوج البتول، سیف اللّه المسلول، امیر البررة، قاتل الفجرة، ذوالقرنین، هادی، سید العرب، کشّاف الکرب، داعی، شاهد، باب المدینة، والی، وصی، قاضی دَین رسول اللّه، منجز وعده، النبأ العظیم، الصراط المستقیم و الأنزع البطین .[۱۴]

القاب حضرت علی (ع)

حیدر

در برخی روایات یکی از نام‌های امام علی (ع) «حیدر» معرفی شده است. یکی از آن روایات، روایتی است که داستان جنگ خیبر را نقل می‌کند. بر اساس این روایت امام علی (ع) هنگام مواجهه با مرحب (پهلوان یهودیان خیبر) خود را به نام «حیدر» معرفی می‌کند. در زبان عربی حیدر به معنای «شیر» (نماد شجاعت و شکست ناپذیری) است.

امیر - امیر المومنین

تخفیف یافته این لقب به صورت امیر، به عنوان یکی از اسامی بسیار رایج در میان شیعیان به ویژه ایرانیان است که از بسامد بالایی هم برخوردار است.

امیر المومنین یعنی فرمانروای مؤمنان و از مشهورترین و زیباترین القاب حضرت علی (ع) است و استفاده این لقب برای هیچکس غیر از خود امام علی (ع) جائز نیست. وجه تسمیه این نام شهرت مسلم آن حضرت در مقامات معنوی و عبادی است. در روایات بسیاری می‌بینیم که از ایشان به عنوان یک زاهد عابد و متقی یاد می‌شود، از این رو در میان تمام مؤمنان جایگاه برتری دارند و این لقب گویای این برتری است.

سلیم بن قیس می‌گوید پیغمبر خدا (ص) چهل تن از عرب و چهل تن از غیر عرب را جمع کرد و آنان بر علی (ع) به عنوان امیر المومنین سلام کردند و سپس به آنان گفت: شما را گواه می‌گیرم که علی برادر من و وزیر من و وارث من و خلیفه من در میان امتم و وصی من و ولی هر مؤمنی پس از من است، سخن او را بشنوید و او را فرمان‌برداری کنید.

ابوتراب

در باره اطلاق ابو تراب به امام علی (ع) و اینکه این کنیه را پیامبر (ص) به او داده است اتفاق نظر هست.

اسد

در میان شیعیان از آن رو که یادآور شخصیت شیرسان امام است، کاربرد فراوان دارد. اسدالله و فارسی شده آن به صورت شیرخدا در اشعار فارسی هم دارای نمونۀ است

ولی

ماجراهای مربوط به ولایت امیرالمومنین بسیار هستند. اما این نام ولی بود که در نهایت تنها بر امام علی (ع) خوش نشست. علت انتخاب این لقب برای امیرالمومنین ولایت جامع و کامل ایشان بر مخلوقات خداوند است و نشان دهنده این است که صاحب این نام در زمینه‌های بسیاری بر دیگران برتری دارد.

ارمیا

بنا بر قول مشهور ارمیا اسمی عبری است و نام یکی از پیامبران بنی اسرائیل (حدود ۶۵۰-۵۷۰ پیش از میلاد) در معنی آن گفته شده به معنی برگزیده شده یا بزرگ داشته شده از سوی خداست؛ همچنین نقل شده لقب حضرت خضر نبی و لقب حضرت علی (ع) است که ما مأخذ و سندی برای این حرف نیافتیم.

ایلیا

ایلیا نام علی بن ابیطالب (ع) است در تورات است.

فاروق

فاروق از القاب امام علی (ع) به معنای جدا کننده حق از باطل است. براساس منابع شیعه، پیامبر اسلام (ص)، امام علی (ع) را فاروق نامیده است.

مرتضی

مرتضی نامی عربی برای مردان است که به معنای پسندیده، بخشاینده و گزیده است و از الباب حضرت علی (ع) است.

مختار

مختار یعنی آنکه در انجام دادن یا انجام ندادنِ کاری آزاد است، صاحب اختیار در مقابل مجبور؛ همچنین این اسم از القاب حضرت علی (ع) است.

امامت امام علی (ع)

در روز هجدهم ذیحجه سال دهم هجری قمری رسول گرامی اسلام، حضرت محمد (ص)، هنگام مراجعت از آخرین سفر حج خود، به امر خداوند، حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین خود به مردم معرفی کرد.

خلافت امام علی (ع) دوران حکومت علی بن ابی‌طالب (ع) به‌عنوان چهارمین خلیفه مسلمانان که به مدت حدوداً پنج سال، از سال ۳۵ قمری تا سال ۴۰ قمری به طول انجامید.

تاریخ شهادت امام علی (ع) ۱۴۰۱ + خلاصه زندگی نامه، علت، اسامی فرزندان و لقب

آیا امام علی ( ع ) از شهادت خود با خبر بود؟

در ماه رمضان آن سال امام علی یک شب در خانه امام حسن علیه السّلام و یک شب در خانه امام حسین علیه السّلام و یک شب در خانه زینب دختر خود افطار می‏ نمود اما بیش از سه لقمه بیشتر نمی‌خورد زیرا خبر از شهادت خود داشت و می‌فرمود:امر خدا نزدیک شده است، یک شب یا دو شب بیش نمانده است، می‏ خواهم چون به رحمت حق واصل شوم شکم من از طعام پر نباشد. (جلاء العیون، المجلسی ،ص:318 )

در تمام شب قبل از شهادت حضرت علی (ع ) بیرون می‌‏آمد و به اطراف آسمان نظر می‏ کرد و می‌‏فرمود: «به من دروغ نگفته اند و دروغ از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم نشنیده ‏ام، این شبی است که مرا وعده شهادت داده»، و شعری با این مضمون خواند:«کمر خود را برای مرگ محکم ببند که مرگ البتّه به تو خواهد رسید، و جزع مکن از مرگ چون به وادی تو درآید. (جلاء العیون، المجلسی ،ص:336)

حضرت علی ( ع ) درشب شهادت دعا می‌کرد و می‌فرمود: «اللّهمّ بارک لی فی الموت»؛ خداوندا مبارک گردان برای من مرگ را، و بسیار می‌گفت:«انّا للّه و انّا الیه راجعون». و کلمه مبارکه «لا حول و لا قوّة الّا باللّه العلیّ العظیم» را بسیار ذکر می‌کرد و بسیار صلوات‏ می‌فرستاد و استغفار می‌کرد. ( منتهی الآمال، شیخ عباس قمی ،ج‏1،ص:419 )

امام درشب قبل از شهادت بیدار و به عبادت حق تعالی مشغول بود و برای نماز شب به مسجد نرفت. امّ کلثوم پرسید:یا امیر المؤمنین سبب بیداری و بی تابی شما چیست؟ امام فرمود:در صبح این شب شهید خواهم شد. امّ کلثوم گفت:پدر امشب شخص دیگری را برای نماز به مسجد بفرست. امام فرمود:از قضای الهی نمی‌‏توان گریخت. ( جلاء العیون، المجلسی ،ص:336 )

شهادت امام علی (ع)

امام علی (ع) در صبحگاه نوزدهم ماه مبارک رمضان سال ۴۰ هجری زمانی که امام آماده می‌شد تا به سوی صفین حرکت کرده و جنگ جدیدی را با معاویه آغاز کند، توسط شقی‌ترین انسان‌ها، عبدالرحمان‌بن‌ملجم مرادی مجروح شده و سه روز بعد در ۲۱ رمضان به شهادت رسید.

روایات متعددی حکایت از آن دارد که امام در مدخل ورودی مسجد (در درون مسجد) مورد حمله ابن‌ملجم واقع شده است. در نقل‌های دیگری آمده است که امام در حال بیدار کردن مردم برای نماز بود که مورد حمله قرار گرفت. اما منابع موجود تاریخی بیشتر اشاره به نقل نخست کرده‌اند.

در برابر روایات دیگری وجود دارد که زمان حمله ابن‌ملجم را وقتی می‌داند که امام مشغول نماز بوده است. در نقلی از میثم تمار آمده است که امام نماز صبح را آغاز کرده و در حالی که یازده آیه از سوره انبیا خوانده بود. ابن‌ملجم با شمشیر ضربتی بر سر امام زد.

امام علی (ع) در سحرگاه ۱۹ رمضان سال ۴۰ قمری در مسجد کوفه در حال سجده، به دست ابن ملجم مرادی ضربت شمشیر خورد و دو روز بعد در ۲۱ رمضان به شهادت رسید و مخفیانه دفن شد. ضربت خوردن علی بن ابی‌طالب، در شرایطی رخ داد که پس از جنگ نهروان، وی می‌کوشید مردم عراق را برای جنگ دوباره با معاویه بسیج کند، اما تنها تعداد اندکی حاضر به یاری او شدند. در این حال، معاویه با آگاهی از اوضاع عراق، به نواحی مختلف حکومت امام علی (ع) در جزیرة العرب و عراق حمله کرد. بنا بر منابع تاریخی، سه تن از خوارج برای کشتن سه نفر یعنی امام علی (ع)، معاویه و عمرو بن عاص توافق کردند. ابن ملجم مرادی مأمور قتل علی (ع) شد.

امام اول شیعیان پس از شهادت، چنان‌که خود وصیت کرده بود، توسط امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، محمد بن حنفیه و با همراهی عبدالله بن جعفر، شبانه و مخفیانه در نجف کنونی (غریین در آن زمان) به خاک سپرده و قبرش مخفی شد.

مخفی کردن قبر امام علی (ع) به دلیل جلوگیری از نبش قبر و بی‌حرمتی توسط بنی‌امیه و خوارج دانسته شده است. امام صادق (ع) در سال ۱۳۵ قمری و زمان حکومت منصور عباسی، محل دفن امام علی (ع) را در نجف آشکار کرد.

علامه طبرسی در خصوص شهادت امام علی (ع) می‌گوید: علی (ع) شصت و سه سال عمر و پس از بعثت‌، بیست و سه سال با رسول خدا (ص) زندگانی را سپری کرد. سیزده سال در مکه پیش از هجرت در امتحان و گرفتاری به سر برد و سنگین‌ترین بار رسالت آن حضرت را به دوش کشید.